BASKI ÖNCESİ
Baskı sistemlerine göre kağıtların özellikleri değişir. Baskının oluşabilmesi için gerekli olan temel şart, kullanılan mürekkebin kağıt yüzeyine tutunabilmesidir. Bunun için kağıt baskı esnasında yıpranmamalı ve de liflerinin boya özünden daha dayanıklı olması gereklidir. Bir kağıdın sağlamlığı, çok renkli baskılarda daha da önemli olmaktadır. Baskı makinesi şayet tek veya çok üniteli olduğunda yapılan baskının renk sayısına kağıt makineden 4 veya 8 defa geçebilmektedir. İşte bu geçişlerde kağıt özelliğini yitirmemelidir.
Kağıdın kalitesi içindeki katkı maddeleri ile yakından ilgilidir. Her baskı sistemi kağıttan belli oranda boyayı emme kabiliyeti ister. Kağıt bu niteliği içindeki tutkal miktarı ve yüzeyinin mat veya parlak olması ile kazanmaktadır. Tutkallı kağıtlar daha ayarlı baskı vermektedirler. İçinde tutkal olmayan kağıtlar çabuk nemlenir ve çürük olurlar. Ancak kağıdın boyayı emmesinin bir sınırı olması gerekir. Aşırı emici kağıtlara baskı yapıldığı zaman boyanın arka tarafa geçtiği görülür. Birden fazla boya verildiği zaman bu sefer de renk tonunda değişiklik ve ayarsızlık meydana geldiği görülür. Baskı nedeni ile boya miktarı arttırılamadığında basılan işteki resimlerde renk doyumu sağlanamaz.
Sonuç olarak: Reprodüksiyon orijinale çok uygun olarak yapılsa da aşırı emici kağıt baskı kalitesini düşürür.
Kağıt ne kadar beyaz olursa, basılan resimler o kadar çok kendini gösterir, kontrast ve aydınlık olur. Selülozu fazla olan kağıtlar, selülozu az olan kağıtlara oranla çok renkli baskılara daha uygundur. Bunun iki nedeni vardır. Selülozu fazla olan kağıtların daha beyaz olması,ve bu kağıtların güneş ışıklarından etkilenip, sararmamasıdır.
Kaliteli kağıtta %5 civarında odun vardır. Bu oran kağıdın sağlamlığı ve sertliği için gereklidir. Aksi halde baskı hâlinde basınca dayanamayıp zedelenebilir.
Kağıtların Baskı Sistemlerine Göre Özellikleri
Ofset Baskı Kağıtları ve Özellikleri
Bu baskı tekniğinde kullanılan kağıtların düzgün, pürüzsüz yüzeyli olması baskı kalitesi için şart değildir. Gofreli ve desenli kağıtlara da baskı yapılmaktadır. Ofsette boyayı kağıda veren blanket, boyayı kağıdın pürüzlü ve gözenekli kısımlarına kolaylıkla aktarabilir. Böylelikle ince tramların basılması mümkün olmaktadır. Ancak: Ofsette düz, pürüzsüz ve eşit kalınlıktaki kağıtlara daha kolay baskı yapılmaktadır.Tipo Baskı Kağıtları ve Özellikleri
Bu baskı sisteminde, basılan kısımlar yüksekte ve sert olduğundan kağıt yüzeyinin özellikleri ve elastikiyeti önem taşır. Basılacak işe göre kağıt seçimi yapılmalıdır. Tipo baskıda çok renkli işler için mat kağıt tercih edilir. İyi kuşe kağıtların yüzeyleri pürüzsüz, kalınlıkları aynı, her iki yüzü de muntazam satine edildiği için tipoda parlaklık da önemlidir. Kuşe yerine daha az önemli işler için 1. Hamur, hatta tek renkli işlerde 3. Hamur kağıt bile kullanılabilir.Kağıt Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Kağıtların Matbaacılık Dilinde Adlandırılması Matbaacılık sektöründe kağıt birinci hamur - ikinci hamur - üçüncü hamur, yani imalat şekillerine göre göz önüne alınarak sınıflandırılmış olurlar. Bunların dışında da her türlü isimler altında birbirinden farklı özelliklere sahip kağıt çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitlerin neler olduğunu ve en çok duyacaklarınızı hatırlatalım. 1.Hamur kağıt: Bileşiminde selülozu çok odunu az olan. 2.Hamur kağıt: Bileşiminde odun ve selüloz oranı hemen, hemen eşit olan. 3.Hamur kağıt: Bileşiminde odun oranı çok fazla selüloz oranı az olan. Kuşe kağıt: Bileşiminde %5 odun bulunan parlak ve mat cinsi bulunan kaliteli kağıt. Pelür: Çok ince ve hafif kağıt. Ambalaj kağıdı: Düşük kaliteli hamurdan yapılan, kalın ve ağır maddelerin sarıldığı kağıt. Amerikan Bristol: Tek yüzü kuşe olan kalın gramajlı bir kağıt türüdür. Otokopi kağıtları: Üst nüshasına yazılınca alt nüshalarına aynı yazıyı geçiren, kağıt türüdür. Özel Kağıtlar Aydınger: Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, yarı saydam özel kağıt. Ozalit kağıdı: Kalıplardan resim ve yazıları çoğaltmaya yarayan, yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıt.Ofset Kağıdın Kalitesi
The paper is very important in making very good printing and to reach a very fast printing speed. The required specifications of the papers to be used in the offset printing are as follows: Sathı düzgü Kesimi düzgün olmalıdır, Kağıt su yönüne düzgün kesilmiş olmalıdır, Baskıya yatkın olmalıdır. (lif ve dolgu maddeleri yönünden), Nemi normal olmalıdır %60-65, İyi depo edilmiş olmalıdır, Çok tozlu olmamalıdır.Kağıttaki "Ph" Fazlalığının Baskıdaki Zararı
Asidik ya da bazik Ph değerine sahip kağıtlar, baskı plakasının bozulmasına neden olmaktadır. Ofset mürekkep-su dengesi su ile çalışan bir sistem olduğundan kauçuk üzerindeki nemlilik daima kağıt yüzeyi ile temas halindedir. Bilindiği üzere su bir nevi çözücü olduğundan kağıttaki asidik veya bazik etki kauçuktan plakaya intikal ederek baskı plakasının yağlanmasına dolayısıyla PLAKANIN UÇMASINA neden olur. Aynı zamanda bu etki, plâkayı nemlendiren su verici merdanelere ve dolayısı ile baskı kalıbı hazne suyuna geçerek, hazne suyunun Ph değerini arttırır veya azaltır.Kağıdın Arka Vermesi (Kirletme)
Kâğıdın mürekkebi emişi genellikle yüzeyi ile ilgilidir. Kağıt yüzeydeki mürekkep kalınlığı çok önemlidir. Kağıdın mürekkebi emiş kabiliyeti çok önemlidir. Çoğunlukla mürekkep kağıt yüzeyinde oksidasyon neticesinde kurur. Yüzeyin emiş gücü düşükse mürekkebin kağıda oturması çok yavaş olur ve arka verme durumu oluşur. Arka verme ; basılmış yüzeydeki mürekkebin kurumaması halinde üzerine gelen ikinci tabaka kağıdın yüzeyini kirletmesidir. Bu terim kağıdın ön yüzüne koyu basılan bir işin, kağıdın arkasından görülüyor olması ile karıştırılmaktadır.Kağıdın Su Yolu
Kağıdın su yolu, imalat sırasında kağıt hamurunun hazneden sürekli elek üzerine gelirken aktığı yön ( doku istikameti ) demektir. Çünkü selüloz lifleri bu yönde uzar ve keçeleşir. Kağıdın su yönünü bulmak için yapılması gereken en pratik işlem şudur: Bir parça kağıt enine ve boyuna katlanır. Katlanan yerler hafifçe nemlendirilir ve tırnakla çizilir. Bu işlemden sonra kağıdın dalgalanan tarafı su yönünün ters olduğunu gösterir. Çünkü selüloz lifleri bu yönde kırılmıştır ve kağıtta dalgalanmaya sebep olur. Dalgalanmayan diğer taraf ise kağıdın su yönünün olduğu tarafı göstermektedir. Kağıdın su yolu baskı ve ciltte son derece önemlidir.Kağıt Su Yolunun Tespiti
Kağıt su yönünde daha düzgün yırtılır. Aksi yönde daha tüylü ve eğri yırtılır. Kağıt su yönü istikametinde daha toktur. Kağıt nem aldığı veya nem bıraktığı zaman su yönüne ters olarak uzar.Kağıt Kalitesinin Kontrolü
Kağıdın yüzeyi, yandan gelen ışık altında gözle tetkik ederek ve el ile dokunarak kontrol edilir. Kağıdın temizliğini anlamak için üstten ve alttan ışıklandırarak lup ile tetkik etmelidir. Kağıdın sağlamlığı, defalarca katlanıp enine boyuna yırtmak sureti ile anlaşılır. Kağıdın kalınlığı mikrometre ile ölçülerek anlaşılır. Kağıdın beyazı ölçü aletleri kullanılarak ölçülebilir. Kağıdın içinde tutkal miktarının az veya çok olduğunu, kağıdın üzerine mürekkepli kalemle enine boyuna çizgiler çekerek anlamamız mümkündür. Mürekkep şayet kağıt üzerine yayılmaz ve arkaya geçmez ise, kağıt tam tutkallıdır diyebiliriz. İnce çizgiler yayılmaz ve arkaya geçmez, ama kalın çizgiler yayılır ve arkaya geçerse bu kağıt yarım tutkallıdır. Şayet her iki çizgi de arkaya geçecek olursa çok az tutkallı veya hiç tutkalsız diye yorumlayabiliriz. Bir kağıdın hava geçirip geçirmediğini altına mum yakarak anlarız. Hava geçirmeyen kağıt, altında mum yakıldığı zaman birçok hava kabarcıkları çıkartır. Kağıdın ışığı geçirdiğini, altına basılı bir şey konulup bakıldığı zaman anlaşılır. Kağıdın tozlu olup olmadığı çok önemlidir. Baskı esnasında makinenin merdanelerine zarar vereceğinden siyah bir bezle silinerek veya test edilecek kağıt, siyah bir kağıt üzerine silinerek tozlu olup olmadığı kontrol edilir. Kağıdın emiciliğini anlamak için bir yüzeyi ıslatılır. Emici olan kağıt suyu çabuk çeker. Kağıdın baskıda yolunma yapıp yapmayacağını anlamak için yüzeyine ıslak parmakla bastırılıp süratle çekilir.Kağıt Standartları
Rotasyon baskıda kullanılan kağıtlar bobin halinde satıldığı için bobinin eni ile sipariş edilirler. (Örneğin 70 gram 1. Hamur 45'lik bobin gibi). Tabaka baskı yapan makinelerde ise kağıt tabaka halinde kesilmiş olup top veya paket halinde satılırlar. Bunların dışında özel siparişle her ebatta kağıt bulunmakta, gerekirse bobin halindeki kağıtlardan özel kesim yapılarak istenilen ölçüde ebat kağıt elde edilmektedir.Kağıt Ağırlığının Hesaplanması
115 gramlık 70x100 cm ölçüsündeki bir kağıdın ağırlığı 70 cm x100 cm = 7000 cm2 1m2 115 gr olduğuna göre; 7000cm2 / 10000 = 0,7 m2 115 gr x 0,7 m2= 80,5 gr. Bu ölçüdeki kağıt 80,5 gr olduğuna göre 500 tabakalık bir top kağıt 80,5gr x 500 adet = 40,250 kg ağırlığındadır. Yani bir top kağıdın kaç kg geldiğini bulmak için uygulanacak formül sudur; 1 tabaka kağıdın ağırlığı = (kağıdın eni x boyu x gramajı gr/m²) / 10.000Kağıt Standart Ebatları
A0 - 841 mm x 1189 mm B0 - 1000 mm x 1414 mm C0 - 917 mm x 1297 mm A1 - 594 mm x 841 mm B1 - 707 mm x 1000 mm C1 - 648 mm x 917 mm A2 - 420 mm x 594 mm B2 - 500 mm x 707 mm C2 - 458 mm x 648 mm A3 - 297 mm x 420 mm B3 - 350 mm x 500 mm C3 - 324 mm x 458 mm A4 - 210 mm x 297 mm B4 - 250 mm x 350 mm C4 - 229 mm x 324 mm A5 - 148 mm x 210 mm B5 - 176 mm x 250 mm C5 - 162 mm x 229 mmRenk Ayrımı
Renkler cisimlerin üzerine düşen ışığın bir kısmının yansıması, diğer bölümünün absorbe edilmesi (emilmesi) ile oluşur. Bu oran rengin cinsini belirtir. Bir renkli kompozisyonun basılabilmesi için orijinaldeki renklerin baskıya uygun dört ana renge (cmyk) ayrıştırılması işlemine renk ayrımı denir. Bir çalışmanın filme alınabilmesi için Scanner/Film Çıkışı/Prova olarak 3 aşamadan geçer. Bütün renkler bu 4 rengin kombinasyonlarıyla oluşturulmaktadır.Baskı niteliğine göre bilinen tram kullanılması
Serigrafi: 34'lükten küçük Gazete kağıdı: (3. Hamur ): 40'lık İnsert (Lwc): 48'lik ( Şayet kağıt toksa ) 54'lük Dergi: 60'lık-70'lik Ofset: 70'lik Çok kaliteli ofset: 80'lik 1. Hamur: 54-60'lık Kuşe: 70'lik tram kullanılır ve sonra film çıkışı alınır. Renk Ayrımında Kullanılan Bazı Terimler Tram: Geçişleri (tonları) meydana getiren noktalardır. (1 cm'ye düşen nokta adedi) Tire: Geçiş tonu olmayan düz renklerdir. Nokta kullanılmadan yapılan filme denir. Degrade: Koyudan açığa veya bir renkten başka bir renge yumuşak geçişe denir. Dekupe: Bir objenin etrafı yokmuş gibi temizlenmesine denir. Ekstra: CMYK dışında basılan özel renkler (gümüş, yaldız, refleks blue, altın yaldız vb gibi) Dia: Taranabilir transparan orijinal film 2,4x3,5 6x6 6x9 13x18 gibi ebatları vardır. Opak: Işık geçirmeyen basılı işlerin orijinalleri (Karta basılmış fotoğraflar, gazete ve dergilerden alınmış resimler) Lup: Renk ayrımında kullanılan özel büyüteç. Photoshop (sistem çalışması): Fotoğrafların edit edildiği özel bir bilgisayar programı. Bu programla istenilen resimler üzerinde arzu edilen görsel hareketler uygulanabilir. (örneğin bıyıksız bir insana bıyık yapılması gibi.) Prova"Contact proof"=Mevcut filmlerin fotografik yolla renkli folyolar kullanılarak bir nüshanın kağıt üzerine çıkarılması işlemidir. (Cromolin - Fuji Prova gibi.) HEXATRON: 6 renkle baskı sistemi CMYK'ya ilave olarak yeşil ve turuncunun ana renk olması. Tramların serbest hareket etmesi işlemi.CTP ve Dijital Baskı
Ctp bilgisayardan direkt kalıba pozlama teknolojisidir. Son yıllarda baskı teknolojisinde gelişen ve hızla ilerleyen yarışta CTP ve dijital teknolojisinin önde olduğu bir gereçtir. Artık baskı makineleri imal eden firmalar, dijital teknolojilerini geliştirme savaşı vermişlerdir ve vermektedirler. Ctp bilgisayardan direkt kalıba pozlama teknolojisidir. Demek ki şu anda bile hemen, hemen bütün matbaalarda kullanılan film ve montaj safhasını ortadan kaldıran bir sistemdir. Ctp Demek (film-montaj) gibi zaman alan bu bölümü ortadan kaldırmakta ve bilgisayarla hazırlanan basılacak iş direkt olarak kalıba pozlandırmak sureti ile zaman ve film maliyetinden istifade edilmektedir. Fakat bu teknolojide kullanılan kalıp dijital kadar hızlı bir gelişme göstermediği için ülkemizde pek fazla rağbet görmemiştir. Bu teknolojinin gelişmesi ile birlikte ülkemizde de yaygınlaşacağı inancındayım. Hatırlayacak olursanız bundan 8-10 sene önce renk tarayıcı scannerlerin yerini CTP imagesetter adı altında film dizgi çıkış makineleri aldıysa da şimdi onların yerini CTP kalıp pozlandırıcı alıyor. Bu konularda araştırma yapmış ve konunun uzmanları tarafından CTP hakkındaki düşünceler ise (özellikle matbaalarımız için) CTP'ye karar vermek şu günlerde erkendir. Bunun sebebi hem teknolojik hem de ekonomiktir. Çünkü, maliyet araştırıldığında korkunç olabilmektedir. Fakat böyle bir yatırımın sağlayacağı üstünlükler ve kolaylıklar unutulmamalıdır. Geleceğe yönelik planlar yapılırken bunlar göz önünde bulundurulmalıdır. Genel anlamda, renk ayrımı sistemlerine özel bir kalıp, film yada klişeye ihtiyaç duymaksızın basılmak istenen işin renkli veya renksiz direkt gönderilip baskının yapılabileceği sisteme verilen addır.Dijital baskıda baskı öncesinde artık film kullanılmıyor. Banyo yok, tarama yok, deneme çekimleri yok. Görüntü fotoğraf makinesinden bilgisayara, oradan da direkt olarak baskıya aktarılıyor. Bu durumda düşük tirajlı işlerin maliyeti otomatik olarak çok aşağıya çekilmiş olduğu için özellikle ofset baskıya kıyasla tercih nedeni olmaktadır. Bunun yanında düşük tirajlı işlerde zaman yönünden de çok fazla avantajları bulunmaktadır. Dijital sistemle ister 1 adet, ister 1000 adet baskı yapmak mümkün olduğu için, bizim sabit maliyetler dediğimiz unsurları ortadan kaldırmak çok önemlidir. Promat sektörde kaliteyi artırma amacıyla, matbaa sanatları ve teknolojileriyle ilgisi olan herkesle bilgi birikimini paylaşmak istemektedir. Bu sayfalar üzerinde yer alan bilgiler siz değerli müşterilerimizin bizden teklif isterken ya da grafik tsarımcıların tasarımlarını yaparken dikkat edeceği püf noktaları içermektedir.
Renk Ayrımı
Pantonede C ler Kuşe, U lar Hamur için kullanılır. Serigraf baskı yapılırken filmin en fazla 70 dpi çözünürlükte olması gerekir. İçten yapışmalı sticker için filmin ters emilsiyonlu olması gerekir. Ofset baskıda film alınırken kullanılan kağıt kuşe olursa tram en az 80, hamur kağıt kullanılırsa tram en az 60 olmalıdır. Özel kesimli işlerde film montajlı çıkıyor ise ara payları en az 3mm olmalıdır.Laminasyon
135 gr. altı selofan olmaz.
Özel kağıtlara selefon yapılamaz. Lokal Lak olabilir.
Sıvamalı işlerde Laminasyon yapılması gerekir.
Koyu zeminli işlerde kırım yerlerinden çatlamayı önlemek için selefon yapılır.
Lak ve vernik çatlamayı engellemez.
Cilt
Amerikan Cilt yapılırken kapak Ö+A Selefon olmaz. Sadece Ön Selefon yapılır. (Amerikan Cilt yaparken kapağa mutlaka laminasyon yapmak gerekir aksi halde iş çizilir.) Sıvamada en az 170 gr kullanılır. Tel dikiş yapılabilmesi için forma düzeninde ve 4 ün katları olması gerekir. Kapak takmada (Amerikan Cilt) 170 gr. altı kapak olmaz. Yan kağıt olarak zemin atılmış kuşe kullanılmamalıdır. Eğer kullanılırsa da selefon yapılması gerekir. Aksi takdirde çatlama yapar. 1. Hamur kağıt önerilir. (En az 160 gr)
©Copyright 2019 ritim matbaa - Her hakkı saklıdır